Lalzuahliana Beiseina Thar Se Thlirna
Introduction:
Lalzuahliana hi F.Darchhunga leh Laibati te fatlum ber niin 1962-ah a piang a, thiamna
lamah B.A a zo a, tunah Khatlaah chengin Appex bank manager hna a thawk mek a ni.
Vantlangin hla phuahthiam(song writer) ang chuan an hmelhriat hauh lo a, mahse a chham
hla leh hlahril erawh a phuah tam tawh hle. A boruaka a luh fuh chang apiangin a la phuah
belh reng a, chham hla phuahtu (poet) a ni.
Chham hla/hlahril bu tichhuak tawhin 1989 khan Lungmawl Selin tih chu a tlangzarh a,
kum1997-ah thawnthu tawi nen dah kawpin saruak hlimthla a tichhuak leh bawk. A hlate hi
vawi khat chhiara hriatthiam mai harsa tak a ni hlawm a. mi \henkhat tan chuan chhiar nawn
fo pawha chiang zo chuang lo turte pawh a awm mai thei. A kutchhuak ngaihlu tute erawh
chuan an sawi zau thiam hle thung. A vaiin hla hi 200 bawr vel a phuah tawh.
Summary:
"Beiseina Thar Se‟ tih hla Lalzuahliana phuah hi nun beidawng tawh harsatna ruama tlu lut;
hringnun kawng chhuk chho zawha kal ngaihna hre tawh lo, beisei leh tur pawh nei tawh
chuang lo khawpa thinlung ruak chungchang, chu mi-ina a thil tawn leh a nun tarlanna a ni.
Beidawnna khura tlu lut ta chu, a suangtuahna thlenga chhut darhsakin a awm a. A
duhthusam thilte chu a thlawk bo zo a, a ngaihtuahna te pawh chuan a tak ram a thleng pha
lo. Mumangte pawhin an kalsan zo tawh. Hawina lam apiangah hrehawmnain a lo en let a,
lungngaihna hnung puakin mualpho taka hma lam pan leh thihna bak hmabak a nei lo.
Tun hma te chuan hlimin nui khek nasa \hin mah se, hmalama hlimna lo thleng tur a nghahna
lamah a ke te a bal zo a, a duh dan diak diakin thil a thleng si lo. Mihring hi eng nge a nih a
ngaihtuah chang chuan a tan \ahna a ni a. Rosumin hlimna a thlen sak lo. Hma pan tura
hruaitu êng a thim a, a nihna chuan a nunna chu a la hum hram a, mahni nunna lak ai mai a
ni. Nunna petu chu a thilpek la let turin a au a, arsi ang maiin a reh bawk si.
Mi che vel a thlir a, hausa leh rethei an lo lang a, mahse amah ang hmuh chu a har hle lawi a.
A hmuh duhna chuan „duh lohna a hring‟ a, chiang taka a hmuhna ngei chuan a mit a tidel zo
a, a hriat chian zawh pauh leh a â a ni hawt a. Tichuan, Hmuhsitna leh endawngna bak chan
tur nei lo beidawng chuan amaha beiseina awm \hin, a khawvel hmasaa amah ngei chu ngaiin
a au ta ngawt a.
Mi fing finna chu a mang zo a, a thil hriatte lah bo zo, a lehkhabuin fina a pek belh tawh
bawk lo. A tawrhna te chu a taksain a chauhpui a, hrehawmna avanga thlrau pawh „kimki ta‟,
engmah lo ata lo awm a, engmah ni ta chuang lo chuan, thihna ngenin a \ap a, thihna chauh
chu tawpna a nih beiseiin a au leh \hin.
Technical view
Miten Zuahliana hla an hriat dan tlanglawn ber pakhat chu “hritthiam a har” tih hi niin
\henkhat chuan an sawi. A hming chherna ber pakhat a ni lawi a. A hlaah hian hla thu
(Poetical Word) har tak tak hmang lem loin hla thu tluang/ \awng tluang pangngai (Prosaic
Verse) a hmang rim thung a, a \henah phei chuan inbiakna \awngkam bung nghet te a ang
hial zawk.
Beiseina Thar Se tih hla hi chang nga a \hen a ni a, amaherawhchu, „stanza form‟ emaw, eng
„form‟ mumal take maw hman a nei lo. A hmasa chang thumna thleng hian chang tinin tlar
riat \heuh an nei a, chang li-na-in tlar sawm a neih laiin chang tawp ber erawh chuan tlar kua
a nei thung. Tin, syllable awm zatah bithliah a nei lo a, a phuah dan kalphung hian zawm bik
kalphung nghet a nei lo. Thu inzul (rhyme) te sawi tur ting chuan awm ve bawk mah sela,
rhyme scheme mumal a hmang loin zalen takin a suangtuahna khawvel hi a ziak chhuak niin
a lang.
Poetry hi a thu (Subject Matter) azirin \hen dan leh kalpui dan chi hnih a awm a. Chungte
chu Subjective Poetry leh Objective Poetry a \hen an ni. Pawn lam hmuh theih ang chi, thil
\ha leh langsar tham ang chi te, thil lo thleng leh min hual veltu, kan vela thil awm kan hmuh
theih chi hrang hrang hmanga hla phuahna hi Objective Poetry an ni a. Hla phuahtu
suangtuahna leh thil veizawng sawi chhuahna, a taka hmuh tur awm lem lo ang chi phuahna
hi Subjective Poetry an ni.
He hla hi a phuahtu-in a suangtuahna (personally) a tarlanna a nih avangin Subjective poetry
a ni. He hlaah hian hla phuahtute thu uarna \awngkam (figure of speech) hmuh tur a awm
nual a, chungte chu tlem lo tar lang ila:
Metaphor – Chet leh sawi. Nghahna ke,
simbol - Hliama, Hruaitu eng, nunna petu
Hyperbole - Dawn tur reng I nei lo ve, I chhiar bu-in, an lo ngur che ,
Alliteration - Nangmah ngaiin, nangmah \apin…, engmah lova engmah lo awm
Simile - Arsi ang maiin
Critical View
B. Worsford chuan, “Criticism chu thu leh hlaa ngaihdan sawina hi a ni e” a ti a. Chumi
chang chawi chuan ngaihdan han sawi ta ila. “Beiseina Thar se” tia thupui a vuah hi a
phuahtu tihsual lian tak, lang chiang ber chu a ni awm e. A hla pum pui hi “tragic flow” ang
maiin thawk hawkna lai tur pawh awm lo khawpin nun beidawng, beidawnna chanchinin a
khat a. A beiseina neih chhun ni awma lang “thihna” beiseitir reng chu thil dik ni theiin a
lang lo. “Beidawnna”, “Beiseina Beidawnthlak” tih emaw tala thlaksak a chakawm hle.
Dr. Mundra te‟n, mi thu leh hla \hatna leh \hat lohna kan chhut hi Criticism a ni e, an tih si
chuan, he hla pawh hian \hatna mual zawng a nei the meuh mai. Mihring nuna rosum leh pain
pawimawhna a neih tawh loha, hma lam pan tura tha \hum tawh, thihna hmachhawn mekte
nun beidawn tlakzia hi a tar lang chiang hle. Chu chu he hla phuahtu thil tum pakhat pawh a
ni.
Chutih rualin he mi beidawng khawngaihthlak tak hi chhanchhuah dan kawng a awm lawm
ni? Aawhhlumna hruihrual valh a zauh mek lai pawhin kan thlir reng mai dawn em ni?
Tawpna ngaia, thina lo hnai tura a auh lawm lawm lai hian chhanchhuahna kawng a zawng lo
a, “Tawpna ngaiin I au leh \ hin;” a ti a, he hlaah hian “Solution” a awm lo hi hriatthiam a
har deuh.
Mi tam takin Zuahliana hlate an sawiselna \hin chu, hriat thiam a har a, hla thu a awm mang
si lo hi poetry a ni lo tiin an sawi hial \hin. Dik pawh a dik narawh e. “Hmanah chuan kan
nui \ hin a, hmanah chuan kan hlim \ hin” han tih ngawt te hi a hla thu lo hliah hliah a, \awng
tuallengah pawh hei aia nalh chuan kan sawi thei \heuh awm e. Chutih laiin, “Awm tawh
a\ anga awm tur dawna, thlirin zai hla nen kan hmuak a” tihte hi hi chu a ril leh raih thung si.
Poetry hi a mawina te, a hla thu \hatna tea the tan chuan “Beiseina Thar se” tih hla hi chuan
teh a tlo vak lo mai thei. A chhiartu rilru khawih che a, hlimna (emotion) pe thei hla ringawt
poetry-a chhiar tan phei chuan Zuahliana hla te hian chhuan tam an daih lo ang. Chu mai ni
loin, a zirtu emaw, a chhui zautu an awm loh hun huna thi ral mai tur a ni. Nimahsela,
\henkhat tan chuan, Mizo poetry-in ze dang a nei ve tawh a ni tia chhuang taka an sawi tur a
ni ang.
Philosophical View
Thu leh hlaah hian a phuahtu leh a ziaktuin a thil tum emaw, a chhiartute hriat atana
„thukphûm‟ hai chhuah tur a awm \hin a. |henkhat chu chiang taka tarlante a ni \hin.
Chungte chu hringnun hlimthla tarlanna te, inenletna tur darthlalang anga hringnun tarlanna
te a ni \hin. Dr. Samuel Johnson-a pawhin poetry chu thil thar hmuhchhuahna hmanraw
\angkai tak angina a lo sawi hial a ni.
He hlaah pawh hian mihring nun a thim zawnga tarlan a ni a. Tih sual nei reng, famkim
lohna hi mihringte ze peng pakhat a nihzia a lang chiang hle. Tih sualna ngai bawka tlu sual
leh \hin mihring hi beidawnnain a chenchilh tawh erawh chuan beiseina thleng pawha a
beidawn thlakzia he hla hian min hrilh.
Dinhmunin a zir loh a, a bet zawka \an laklawh tawh chuan thawh kan leh hi thil har tak a ni.
Ke nghah chhan a tleu laklawk tawh chuan, hawina lam apiangah mualphona tur lo awm a,
chet hlekin „mi sawi kai‟ nih kan hlawh a, rel leh sel zawng zawng nen; hnawm-tin-phuri-nu
kan ni hawt e. Shakespeare-a te‟n vanduainate hi a rual rualin a thleng \hin an lo ti mathlawn
loin, „chet leh sawi‟ a fuh thei tak tak lo.
Sumin hlimna a lei zawh loh chinah chuan lunghlu pawhin lungngaihna a vai kiang zo tawh
lo. Chutih laiin kohhran leh khawtlangah te, hnathawhnaa nihna te hi nunna lak daltu an nih
chang a awm ve fo. Heti anga harsatna te a lo then lai hian mi tam tak zawhna chu „khawiah
nge Pathian a awm? tih hi a ni. A thil thlawn pek „nunna‟ la let tura beidawng taka autu pawh
hian a beisei ang chhanna a hmu zo lo a, „arsi ang maiin a reh vung vung‟ reng mai a ni.
Mihringte hian mahni mihring puite hi kan in teh fo. „ani te chu ka tluk pha lo,‟ ani pawh eng
nge a nih bik‟ tih hi kan „findings‟ a ni tlangpui. Thinlung chhungril thlenga beidawnnain a
fan chhuah tawh a, hringnun ngul pui a tliah hnawp tawh chuan, beisei tur awm chhun pawh
„tawpna‟ a ni a, a beidawn thlak hle. Chuti ang hringnun khawhar, nun ruak thim tak thinlung
chhungril thlenga laihlanna „Beiseina Thar Se‟, Zuahliana hla hi zirlai pakhat chu a tling hle.
Conclude
He hlaa mi beidawng, tawpna nghaka \hu lo lang hi \henkhat chuan, Mizoram „ram buai‟-a
siamtu Laldenga niin an ngai a, chang khatna leh chang hnihnaah phei chuan x-ray thlalak
ang maia chiang leh fiah a ni an ti nghe nghe. A suangtuahna leh mitthla thilte um phak lo a,
beidawng taka India hnuaia rawn kir leh kha niin an ngai.
Ngaihdan hrang hrang awm thei mah se Laldenga ringawta puh thluk chu a uiawm deuhin alang. Tunlai Mizorama sap \awng natna lar tak, Depression neite awm dan nen pawh thui tak
chu chhuidawn a theih awm e. Mahni nunna lak hial duh khawpa beidawng \halai tam tak,
beisei tur nei lo a thim hnuaia \hute tan hian „beiseina thar se‟ a duhawm hle.
Comments
Post a Comment